ROMA - Geç dönem Yontma Taş Devri’ne (M.Ö. 26.000 - M.Ö. 8000) ait mezarları inceleyen arkeologlar, çiftler ve gruplar halinde gömülmüş, çoğunlukla genç olan veya cücelik gibi anormallikler gösteren kalıntılara rastladılar.
Pisa Üniversitesi’nden Vincenzo Formicola’ya göre; tek kişilik mezarlıklardaki kalıntılarından farklılık gösteren bu grup halinde bulunan kalıntılar, bir tür kurban edilme ritüeline işaret ediyor olabilir.

YAYGIN BİR RİTÜEL
“Current Anthropology”nin son sayısında açıklamalarda bulunan Formicola, “Bu son kalıntılar, insan kurban etmenin bu eski topluluklarda yaygın bir ritüel olabileceğini düşündürüyor” dedi.

Formicola’ya göre, Avrupa’da geç dönem Yontma Taş Devri’nde yaşamış olan avcı-toplayıcı gruplar ölülerini; bilim adamlarına, yaşamları ve inançları ile ilgili pek çok ipucu sağlayabilecek boncuklar ve süsler ile birlikte gömüyorlardı.

İki kişi veya daha fazla bireyden oluşan toplu mezarlar ise genellikle bir kaza veya hastalık sonucu beraber yaşamını yitiren insanlar için kullanılıyordu. Ancak son yapılan kazılar, toplu mezarların sanılandan daha yaygın olduğunu ve kendilerine has özellikler gösterdiğini ortaya çıkardı.
Formicola, “Bu mezarlardan tahminimizce sadece beşte biri doğal nedenlerden ölenler için kullanılmıştı, insan kurban etmek ise alternatif bir açıklama olarak karşımıza çıkıyor” dedi.

KURBAN ETMEDEN ÖNCE HAZIRLIYORLARDI
Çek Cumhuriyeti’nin Moravian bölgesinde bulunan üç genç insanın gömüldüğü bir toplu mezar farklı özellikler gösteriyordu. Kalıntılardan ortada olanda kalça çıkığı gözlemleniyordu ve sıradışı bir şekilde mezara yerleştirilmişlerdi. Kalıntılardan bir tanesinin suratı yere dönüktü. Bir diğeri ellerini ortada bulunan iskeletin kasık bölgesine doğru uzatmıştı.

İtalya’da ise bir kadının yanına gömülmüş bir cüce iskeleti bulundu. Bir diğer sıradışı örnek ise çocuk yaşta, boncuklarla birlikte gömülen Rusya’daki bir mezarda bulunan kalıntılar.

Formicola bu tip boncukların hazırlanmasının o dönemde çok uzun zaman alması gerektiğini söyledi: “Özel bir seromoni ve özellikle çocuklar için üretilen bu boncuklarının yapım süreleri göz önüne alındığında, bu genç insanların ölümlerinden çok önce hazırlıkların yapılmaya başlandığı öngörülebilir.”

Mezarlardaki yaş, cinsiyet gibi özelliklerin sadece ortak bir hastalık sonucu oluşturulduğunu düşünmediğini belirten Formicola, “Belki de bu bireylerden korkuluyordu, ya da nefret ediliyordu. Bir cücenin sadece cüce olduğu için mi öldürülüp gömüldüğünü bilemiyoruz” diye konuştu.

AZTEK, MAYA VE MISIR’DAN SONRA...
Geç Yontma Taş Avrupa’sında insan kurbanların yaygınlıkları daha önce bilinmiyordu. Bu devirden çok sonraları, Aztek, Maya, Mısır gibi daha karmaşık ve gelişkin uygarlıklarda ise insan kurban etmenin oldukça yaygın olduğu biliniyor.

Bu yeni bulgular avcı-toplayıcı toplulukların yaşamlarının sanıldığından daha karmaşık özellikler gösterebildiğini düşündürüyor.